Türkiye’de ceza infaz kurumlarındaki mahkum sayısı, 1 Ekim 2025 itibarıyla 420 bin 904’e ulaştı. Bu rakam, Cumhuriyet tarihinin en yüksek cezaevi nüfusu olarak kaydedildi.
Son yıllarda artan dava sayıları, tutuklama süreçlerinin yoğunluğu ve infaz uygulamalarındaki değişiklikler, cezaevlerindeki nüfusu hızlı şekilde artırdı. Uzmanlar, mevcut tabloya dikkat çekerek hem kapasite hem de rehabilitasyon alanlarında ciddi sorunlar yaşandığını belirtiyor.
Kapasite sınırı zorlanıyor
Cezaevlerinde artan yoğunluk, pek çok kurumda kapasite sınırlarının aşılmasına neden oluyor. Bazı cezaevlerinde yatak yetersizliği nedeniyle mahkumların ortak alanlarda veya yerde yatmak zorunda kaldığı iddiaları sık sık gündeme geliyor. Bu durum, mahkum hakları ve insan onuruna uygun infaz koşulları açısından tartışmalara yol açıyor.
Hijyen ve sağlık koşulları eleştiriliyor
Mahkumların en fazla şikâyet ettiği konuların başında hijyen, temizlik ve sağlık hizmetleri geliyor. Kalabalık koğuşlar, yetersiz banyo ve tuvaletler, sınırlı sıcak su temini ve kişisel hijyen malzemelerine erişimde yaşanan sorunlar, cezaevlerinde yaşam koşullarını zorlaştırıyor.
Temizlik malzemelerinin büyük bölümünün mahkumlar tarafından dışarıdan temin edilmesi gerektiği ve ekonomik imkânı olmayan hükümlülerin daha büyük zorluklarla karşılaştığı ifade ediliyor. Hastane sevklerinin ve sağlık hizmetlerinin kapasiteler nedeniyle yavaş işlemesi de en önemli başlıklardan biri.
Topluma dönüş süreci tartışma konusu
Kalabalık cezaevleri yalnızca fiziki koşulları değil, aynı zamanda rehabilitasyon süreçlerini de olumsuz etkiliyor. Psikolojik destek, eğitim programları, meslek kursları ve sosyal faaliyetlerin kapasiteye göre yetersiz kaldığı belirtiliyor.
Uzmanlar, bu durumun hükümlülerin tekrar suç işleme riskini artırabileceğine dikkat çekiyor.
Reform çalışmaları gündemde
Adalet Bakanlığı’nın, artan kapasite ihtiyacına karşı yeni cezaevi projeleri, alternatif infaz yöntemleri ve rehabilitasyon programlarının güçlendirilmesi üzerine çalıştığı biliniyor.
Denetimli serbestlik, elektronik kelepçe ve toplum hizmeti gibi uygulamaların daha etkin hale getirilmesi, cezaevlerindeki yükü azaltabilecek adımlar arasında değerlendiriliyor.